10 czerwca 2021 roku Parlament Europejski przyjął rezolucję w sprawie europejskiej inicjatywy obywatelskiej „End the Cage Age – Koniec Epoki Klatkowej”, zainicjowanej i popieranej przez 130 organizacji prozwierzęcych z całej Unii Europejskiej (m.in. Compassion in World Farming i Otwarte Klatki). Pod koniec 2023 roku Komisja Europejska ma przedstawić wnioski legislacyjne dotyczące stosowania klatek w hodowli. Polepszenie dobrostanu zwierząt hodowlanych jest oczekiwane przez znaczną część opinii publicznej w Unii Europejskiej, w tym także w Polsce, czego dowodzą liczne badania socjologiczne.
Między innymi pod wypływem zmian nastawienia konsumentów, zarówno sieci handlowe, jak i producenci artykułów pochodzenia zwierzęcego zaczęli niezależnie od obowiązujących regulacji prawnych odchodzić od produkcji i dystrybucji produktów pochodzących z chowu klatkowego. Z tego systemu hodowli w odniesieniu do poszczególnych gatunków zwierząt wycofuje się lub już wycofała także część krajów Unii Europejskiej i poza nią. Niemniej jednak w dalszym ciągu znaczna część zwierząt gospodarskich na Starym Kontynencie jest poddawana chowowi klatkowemu. Dotyczy to zwłaszcza kur niosek, loch, cielaków, królików itd. W klatkach hodowane są także norki amerykańskie i inne zwierzęta futerkowe, których wyżej wspomniana inicjatywa nie obejmuje. Nie będziemy o tego typu hodowli pisać także w niniejszym raporcie. Warto jednak zaznaczyć, iż i w tym przypadku, zgodnie z badaniami, znaczna część polskiej i europejskiej opinii publicznej jest przeciwko chowowi na futra w ogóle i zgadza się z postulatem jego całkowitego zakazu.
Komisja Europejska rozpoczęła zatem prace legislacyjne nad wycofaniem klatek z hodowli zwierząt gospodarskich, a odpowiednia rezolucja w tej sprawie ma powstać do końca 2023 roku. Wniosek Komisji będzie dotyczył w szczególności: (1) zwierząt już objętych prawodawstwem: kur niosek, loch i cieląt; (2) innych zwierząt wymienionych w europejskiej inicjatywie obywatelskiej: królików, młodych kur, hodowlanych kur niosek, hodowlanych kur brojlerów, przepiórek, kaczek i gęsi.
Polska jest obecnie jednym z najbardziej liczących się na rynku europejskim, a nawet światowym, producentów artykułów pochodzenia zwierzęcego. Jednocześnie w naszym kraju system klatkowy jest wykorzystywany na szeroką skalę. Istnieją zatem obawy, że nowe regulacje unijne w istotny stopniu wpłyną na branżę hodowlaną w Polsce. Jednocześnie najczęściej ocenia się, że będzie to, z punktu widzenia ekonomicznego i społecznego, wpływ negatywny. Pisze się i mówi o dużych kosztach inwestycyjnych, które producenci będą zmuszeni ponieść, wzroście cen, spadku produkcji, o zagrożeniu bankructwem części gospodarstw rolnych czy narażeniu na szwank krajowego bezpieczeństwa żywnościowego itd. Najczęściej natomiast nie rozpatruje się postulowanych zmian pod kątem modernizacji i podniesienia konkurencyjności polskiej produkcji, wzrostu dochodu, wyeliminowania czy obniżenia kosztów eksternalizowanych, poprawy jakości żywności czy zaprzestania ponoszenia kosztów moralnych związanych z obecnym systemem hodowli.
W niniejszym raporcie zamierzamy zbadać koszty, ale też korzyści, jakie może nieść za sobą rezygnacja z chowu klatkowego w Polsce. Skoncentrujemy się przede wszystkim na aspektach gospodarczych i społecznych.